Słowiński Park Narodowy najlepiej znany jest z unikatowych w skali Europy ruchomych wydm. Piaskowy krajobraz przywodzi na myśl ten znany z największych pustyń świata. Jest to środowisko niezwykle trudne do życia dla roślin i zwierząt, dlatego musiały one wytworzyć na drodze ewolucji różne przystosowania. Zastanówmy się, z jakimi problemami muszą mierzyć się rosnące tam rośliny?
Brak wody
Niedostępność wody gruntowej i małe opady deszczu w okresie letnim potęguje fakt, że piasek bardzo szybko przepuszcza wodę. Aby poradzić sobie z tą niedogodnością niektóre rośliny magazynują wodę w swoich tkankach, jak np. rukwiel nadmorska z rodziny kapustowatych. Jej grube łodygi i mięsiste liście doskonale gromadzą wodę i pozwalają roślinie przetrwać dłuższe okresy suszy. Rukwiel można znaleźć w głębi plaż, na kidzinie, a także podnóża wydm. Odgrywa ważną rolę w formowaniu piaszczystych wzniesień w pierwszym etapie ich powstawania.
Niestabilne podłoże
Innym problemem roślin jest ciągły ruch piasku powodujący ich zasypywanie. Mistrzami obrony w tej kwestii są trawy: piaskownica zwyczajna i wydmuchrzyca piaskowa, które wykształciły niezwykle silnie rozwinięty system korzeni i podziemnych rozłogów. Młode rośliny chroniąc się przed zasypaniem rosną bardzo szybko w górę i stale wypuszczają nowe rozłogi. Silnie rozbudowana sieć korzeni oprócz tego, że stabilizuje piasek pomaga również efektywniej zbierać cenną wodę opadową. Dzięki swej budowie trawy przyczyniają się do powstawania wydm.
Nasłonecznienie
Wysokie temperatury i ciągłe promieniowanie słoneczne powodują, że u roślin bardzo sprawnie zachodzi proces transpiracji,czyli czynnego parowania wody z nadziemnych części roślin. Lepiężnik kutnerowaty chroni swoje liście i łodygę pod kutnerem, czyli gęstymi, poplątanymi włoskami, które zabezpieczają również przed wysuszającym wiatrem. Włoski te silnie rozpraszają światło i sprawiają, że cała roślina jest matowa o srebrzystym lub szarym zabarwieniu. Aparaty szparkowe, w większości znajdujące się na dolnej stronie liści, otwierają się tylko nocą, co znacznie ogranicza parowanie wody z tkanek. Inną metodę walki z parowaniem przyjęła solanka kolczysta, która podobnie jak kaktusy zredukowała swoje liście, przekształcając je w twory podobne do cierni.
Utrudnione rozmnażanie
Silne podmuchy wiatru i duże rozrzedzenie roślin powoduje, że niewiele owadów zapylających podejmuje się lotów na plaże czy wydmy. Także i w tej kwestii rośliny musiały zmodyfikować swoje przystosowania. Wiele z nich zapylana jest przy pomocy wiatru lub dzięki owadom, takim jak chrząszcze, które efektywniej poruszają się po piasku krocząc, niż latając. Kolejny etap rozmnażania czyli rozsiew i kiełkowanie też zachodzi trochę inaczej. Nasiona pionierów wydmowych mogą przetrwać kilka lat w piasku z zachowaniem całej żywotności, czekając w gotowości na „lepsze czasy”, poza tym nie straszna jest dla nich słona morska woda.
Jak widzimy rośliny potrafią odnaleźć się w nawet w najbardziej niesprzyjających warunkach. Jednak dalej pozostaje problem, z którym nie dadzą sobie rady nawet najtrwalsze z nich. Tym problemem jest człowiek i jego nadmierna eksploatacjach obszarów nadmorskich. Dlatego następnym razem gdy znajdziemy się na plaży lub wydmach zwróćmy uwagę na występujące tam rośliny i starajmy się ich nie zniszczyć.
