Czy mieliście okazję spotkać jemiołuszkę, kolorowego i hałaśliwego gościa z północy?
Jemiołuszki lęgną się w słabo zaludnionych rejonach północnej Skandynawii i Rosji. W Polsce pojawiają się na przełomie października i listopada i pozostają u nas do kwietnia. Co kilka lat, zdarzają się bardzo liczne przeloty jemiołuszek przez nasze tereny. Stada liczą wtedy po kilka tysięcy osobników. Najczęściej widujemy je na owocujących krzewach i drzewach, w grupach składających się z kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu osobników.

Stadko jemiołuszek żeruje na obsypanych czerwonymi owocami gałązkach jarzębiny.
Jemiołuszki żerujące na jarzębinie, fot. Magdalena Jędro

Ptaki szczególnie lubią jarzębinę, ale jedzą też głóg, tarninę, kalinę, berberys, ligustr, cis i różę. W ich diecie nie może także zabraknąć jemioły! To właśnie od niej jemiołuszki dostały swą polską nazwę.
Ich nazwy gatunkowe w innych językach mają równie ciekawe pochodzenie. Angielskie tłumaczenie to „woskoskrzydła”. Nawiązuje ono do czerwonych zakończeń lotek, które wyglądają jak krwistoczerwony zaschnięty wosk.

Portret jemiołuszki siedzącej na owocującej jarzębinie. Widoczne wszystkie detale upierzenia.
Portret jemiołuszki, fot. Magdalena Jędro

Kolor ten pochodzi od barwników (karotenoidów) zawartych w owocach zjadanych przez te ptaki w okresie pierzenia. Ornitolodzy twierdzą, że im samiec jest w lepszej kondycji, tym ma więcej czerwonych „kropli wosku” na skrzydłach. Samiczki także posiadają czerwone ubarwienie na lotkach, ale znacznie uboższe. Z kolei niemiecka nazwa ptaka to „jedwabny ogon”.Rzeczywiście, pióra jemiołuszki wydają się być miękkie i lśniące jak jedwab.
Drugi człon łacińskiej nazwy gatunkowej oznacza „gadatliwy”.I faktycznie, na ogół najpierw słyszymy jemiołuszki, potem dopiero widzimy. Ich głosy przypominają dźwięk małych, delikatnych dzwoneczków.
Ciekawa jest również reakcja jemiołuszek na widok ludzi. Urodzone i dorastające na prawie bezludnych terenach boją się nas mniej, niż inne ptaki. Spłoszone, najczęściej odlatują jedynie na sąsiedni krzew lub drzewo. Takie zachowanie ptaków pomaga w ich obserwacji.
Patrząc na te śliczne ptaki aż trudno uwierzyć, że kiedyś nie podziwiano ich wyglądu, a walory smakowe. Przepisy na przyrządzanie jemiołuszek znalazły się w książkach kucharskich, chociażby w „Kucharce litewskiej” autorstwa Wincenty Zawadzkiej wydanej w 1913 roku.

Print Friendly, PDF & Email