Większość ludzi uważa, że ropuchy są brzydkie, my zaś uważamy, że są piękne! Z gustami się nie dyskutuje, na pewno jednak można stwierdzić, że płazy są fascynujące! Na przykład, ropucha szara wcale nie musi być szara, ponieważ zmienia swoje ubarwienie w zależności od ilości światła i koloru podłoża. Barwa jej grzbietu bywa szara, brązowa, a nawet oliwkowa, dodatkowo pokryta ciemniejszymi plamkami. Ubarwienie młodych ropuch jest zaś bardziej czerwone, czasem ceglaste. Niezależnie od wieku, ich brzuchy są zawsze jaśniejsze, białawe czy szarawe. Mimo, że potrafią skakać, ropuchy szare najczęściej chodzą. Ich skóra (inaczej niż u żab) jest sucha i pokryta licznymi gruczołami jadowymi.

Portret ropuchy o charakterystycznej, chropowatej skórze. Oczy wyróżniają się na tle monotonnej tonacji skóry zwierzęcia.
Krocząca ropucha szara (K.Lipkowki)

Największe z gruczołów to parotydy, usytuowane w z tyłu głowy. Znajdują się w nich substancje taki same, jak w jadzie żmij. Pies, któremu podamy podskórnie wysuszony jad ropuchy (w ilości 5 mg na 1 kg masy ciała) umrze po 15 minutach. Oczywiście, w warunkach naturalnych nigdy nie dochodzi do śmiertelnego zatrucia napastnika, ponieważ jad ropuchy dostaje się do organizmu drogą pokarmową, jest trawiony, a przez to działa o wiele słabiej. Poza tym, niefortunny drapieżca porzuca ze wstrętem ofiarę, zanim łyknie większą ilość jadu, zniechęcony jego piekącym, gorzkawym smakiem i nieprzyjemnym zapachem. Ropucha szara, tak jak i pozostałe nasze płazy, nie potrafi wydzielić jadu bezpośrednio przed atakiem wroga. Dopiero, gdy zwierzę poczuje silny dotyk, następuje odruchowy skurcz włókien mięśniowych oplatających pęcherzyk gruczołowy i wydziela się jad. W razie niebezpieczeństwa płaz nadyma się, podnosi na nogach i odstrasza napastnika, udając większego, niż jest w rzeczywistości. O dziwo, często takie zachowanie potrafi zniechęcić żmiję, czy zaskrońca. Ropucha może żyć nawet 40 lat.

Akt kopulacji ropuch. Większa samica przygnieciona jest przez samca. Scena rozgrywa się na ziemi.
Ropuchy szare w uchwycie godowym (M.Jędro)

Kolejny ciekawy płaz to kumak. W Polsce żyją dwa gatunki kumaków: nizinny i górski. Zwierzęta te wyglądają jak małe ropuszki – ich skóra, pokryta jest licznymi brodawkami, nie mają jednak charakterystycznych parotydów. Posiadają natomiast gruczoły jadowo-śluzowe. Grzbiet ich ciała przyjmuje barwę szaro-brunatną lub czarną, brzuch jest w czarno- czerwone lub czarno- żółte plamy. Kumaki prawie cały czas przebywają w wodzie, opuszczają ją tylko na czas zimowania. Nigdy nie odchodzą daleko od zbiorników wodnych. Kochają ciepło i aktywne są tylko w dzień. Ciekawym zachowaniem kumaków jest przyjmowanie pozycji obronnej w sytuacji zagrożenia. Przestraszony płaz wygina się, unosząc głowę i tylną część ciała wraz z kończynami tylnymi ku górze, a kończynami przednimi zasłania oczy. Takie działanie powoduje odsłonięcie jaskrawo ubarwionego podbrzusza i stanowi dla napastnika sygnał ostrzegawczy. Jaskrawe kolory skóry zwierząt mówią o ich jadowitości, mają za zadanie ostrzec wroga, że zjedzenie „barwnego” osobnika może być nieprzyjemne, a wręcz groźne.

Ropucha szara sfotografowana za dnia. Płaz nie wydaje się skory do dalszej wędrówki. Wokół zwierzęcia sucho tylko goła ziemia.
Portret ropuchy szarej (K.Lipkowski)

W Polsce w środowisku naturalnym występuje 18 gatunków płazów. Wszystkie objęte są całkowitą ochroną gatunkową. W ostatnim czasie odnotowano znaczny spadek liczebności wielu gatunków płazów w Polsce. Przyczynia się do tego działalność człowieka, która zmienia środowisko naturalne. Szczególnie szkodliwe dla tych zwierząt jest zmniejszanie obszarów trawiastych, zasypywanie małych zbiorników wodnych, rozwój sieci dróg, które przecinają szlaki migracyjne płazów, czy stosowanie środków chemicznych w rolnictwie. A przecież znaczenie płazów w środowisku naturalnym jest nieocenione. Pełnią one niezwykle ważną rolę w utrzymywaniu równowagi biologicznej. Dla człowieka są sojusznikami w walce ze zwierzętami postrzeganymi jako szkodniki ogrodów i pól, m.in. ślimakami i owadami. Dotyczy to zwłaszcza ropuch, które polują na owady w nocy, zastępując śpiące wówczas ptaki owadożerne. Ponadto płazy stanowią pokarm dla innych zwierząt kręgowych.

Ropucha w wodzie. Płaz unosi się na powierzchni, wystawiając nieco wyżej głowę dla lepszego oglądu okolicy.
Ropucha szara w stawie pełnym skrzeku (M.Jędro)
Nadęty kumak. Płaz zwielokrotnił swoja powierzchnię, nabierając powietrze niczym balonik. Podgardle pomarańczowo naznaczone. Ciało w ciemnych tonacjach.
Kumak nizinny (M.Jędro)
Print Friendly, PDF & Email