Porosty to niezwykłe organizmy, a dokładniej mówiąc dwa zupełnie różne organizmy – grzyb i glon żyjące ze sobą w ścisłej symbiozie. Jak w każdym związku każdy z partnerów wnosi coś od siebie. Glony kojarzą nam się raczej jako mieszkańcy wód i do prawidłowego funkcjonowania potrzebują dużej ilości wody. Same nie byłyby w stanie przeżyć poza środowiskiem wodnym. Grzyby natomiast, chociaż dobrze radzą sobie na lądzie, nie posiadają w swoich tkankach organelli zdolnych do fotosyntezy. Współpraca glonów i grzybów pozwala im na zajmowanie obszarów niedostępnych tylko dla jednego z członków symbiozy. Obecność glonów pozwala porostom przeprowadzać fotosyntezę dostarczającą pożywienie, natomiast grzyby dostarczają składniki mineralne z podłoża, zapewniają glonom ochronę przed wysychaniem i nasłonecznieniem, pobierają i magazynują wodę z atmosfery.
Porosty znaleźć można prawie na całej kuli ziemskiej. Jedynie ciągła pokrywa śnieżna i lodowa nie pozwala na ich rozwój. Główną cechą pozwalającą porostom na przeżycie w tak ekstremalnych warunkach pogodowych, jak na pustyniach, w tundrach czy stepach, jest umiejętność przetrwania w warunkach całkowitego braku wody. Dochodzi wtedy do zatrzymania ich czynności fizjologicznych i przejście w stan uśpienia. Gdy w środowisku znów pojawi się woda, porosty bez problemu wznawiają swoje czynności życiowe. Również bardzo niskie i wysokie temperatury, zalewanie wodą morską czy duża dawka promieniowania UV nie jest dla nich groźne. Zły wpływ wywiera na nie zanieczyszczenie powietrza.
Dwutlenek siarki (SO2) wytwarzany np. podczas spalania węgla czy ropy naftowej hamuje rozwój porostów i powoduje, że nie mogą one przyjmować rozbudowanych form. Z tego właśnie powodu porosty pełnią rolę wskaźników (bioindykatorów) zanieczyszczenia powietrza. Skala porostowa podzielona jest na siedem poziomów odpowiadających siedmiu strefom zanieczyszczenia powietrza, od najbardziej skażonego do najczystszego. Poziomom skali odpowiada również stopień rozrostu plechy porostowej. Strefa I nazywana inaczej „bezwzględną pustynią porostową” charakteryzuje się całkowitym brakiem porostów, nawet tych najprostszych, o budowie skorupiastej. Taki stopień zanieczyszczenia powietrza znaleźć można w miejscach z dużą emisją dwutlenku siarki oraz małą wilgotnością powietrza, np. w centrach miast czy wokół ośrodków przemysłowych. Na drugiej stronie skali mamy strefę VII nazywaną inaczej „topową strefą normalnej wegetacji”, w której występują najbardziej wrażliwe porosty, przyjmujące formy krzaczkowate i listkowate takie jak: włostka, brodaczka czy granicznik płucnik. Strefa ta charakteryzuje się bardzo czystym powietrzem. Właśnie takie porosty możemy zaobserwować na terenie Słowińskiego Parku Narodowego.
Porosty to nie tylko bioindykatory. Jako organizmy pionierskie przyczyniają się do powstania próchnicy, w ubogich środowiskach są ważnym składnikiem pokarmowym dla różnych gatunków zwierząt oraz schronieniem dla bezkręgowców. Również ludzie z powodzeniem wykorzystują je, ale o tym napiszemy w następnym artykule.
Grupa porostów skorupiastych na murze (E. Pietkun) 
Porost o budowie listkowatej (E. Pietkun) 
Brodaczka ma budowę krzaczkowatą (arch. SPN) 
Pustułka pęcherzykowata należy do IV strefy w skali porostowej (E. Pietkun) 
Maklik otrębiasty – porost V strefy w skali porostowej (M. Braun) 
Włostka jest przykładem porostu należącego do VII strefy w skali porostowej (K. Pietkun)
