Rośliny torfowisk – rosiczka okrągłolistna

2 lutego obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Mokradeł. W tym kontekście warto wspomnieć o jednym z gatunków roślin torfowisk.
Rosiczka okrągłolistna znana jest również pod nazwami: słoneczna rosa, diabli kwiat czy rosiczka krwista. W stanie dzikim rośnie w całej Europie, Ameryce Północnej i Azji. Najłatwiej znaleźć ją na torfowisku, jednak może rosnąć również w borze bagiennym, na wilgotnym wrzosowisku lub przy brzegu dystroficznych jezior. Wymienione tereny mają jedną wspólną cechę – ich gleby są bardzo ubogie w składniki mineralne, głównie azot. Braki te rosiczka uzupełnia polując na owady. Roślina osiąga wysokość od 5 do 20 cm. Jej liście tworzą przyziemną rozetkę, mają okrągły kształt i czerwony, atrakcyjny dla owadów kolor. Na ich powierzchni występują włoski gruczołowe wydzielające lepką ciecz, której zadaniem jest unieruchomienie ofiary.

Po zwabieniu i sparaliżowaniu owada roślina zaczyna produkować kwas mrówkowy oraz enzymy trawiennie rozkładające białka, tłuszcze i cukry, z których składa się ciało ofiary. Chitynowe pancerze owadów są odporne na enzymy i nie ulegają strawieniu. Cały proces trawienia zajmuje około trzech godzin, jednak liść żeby się ponownie otworzyć potrzebuje aż doby. Trzeba pamiętać, że każdy liść ma swój limit „użyć” i po pewnym czasie po prostu obumiera.
Z powodu niszczenia naturalnego środowiska już w 1946 roku rosiczka uznana została za gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową. W 2006 roku umieszczono ją na „Czerwonej liście roślin i grzybów Polskich”.
Oprócz rosiczki okrągłolistnej w Polsce występują jeszcze dwa inne gatunki z tej rodziny: rosiczka pośrednia i długolistna

Mogą one krzyżować się ze sobą dając mieszańca – rosiczkę owalną. Niestety oba wymienione gatunki są jeszcze rzadsze od rosiczki okrągłolistnej.
Kiedyś rosiczki wykorzystywane były w ludowych obrzędach. Z ich listków plecione były wieńce, które zakopywano w oborach lub domach aby odstraszały złe duchy. Była również tematem badań alchemików, próbujących przy jej pomocy wytworzyć złoto lub eliksir miłosny. W dzisiejszych czasach, dzięki rozwojowi medycyny wiemy, że ziele rosiczki zawiera pochodne naftochinonu, flawonoidy, pochodne kwercetyny i kemferolu, olejek eteryczny i kwasy organiczne, które stosowane są w lecznictwie. Wyciągi z ziela mają działanie przeciwbakteryjne, przeciwkaszlowe i przeciwskurczowe.
Rosiczki są bardzo popularne jako domowe rośliny, jednak ich hodowla wymaga dużej wilgotności powietrza i specjalnego, mocno torfowego podłoża. Oczywiście pozyskiwanie tej rośliny z jej naturalnego środowiska jest niezgodne z prawem, ale wiele sklepów ogrodniczych sprowadza je od hodowców.