Rowokół jest jednym z najbardziej tajemniczych miejsc na mapie Wybrzeża Słowińskiego. Wzgórze, mimo iż niewielkiej wysokości – zaledwie 115 m nad poziomem morza, widoczne jest z miejsc odległych o kilkadziesiąt kilometrów. Dlatego od dawien dawna było doskonałym punktem orientacyjnym.
Oddalone
niemal 5,5 km w prostej linii od brzegu Bałtyku już od połowy XV wieku oznaczane
było na mapach nawigacyjnych.
Jego niejasna przeszłość kulturowa od lat stanowi
zagadkę dla naukowców. Na szczycie Rowokołu, w trakcie budowy wieży geodezyjnej
w 1932 roku dokonano przypadkowego odkrycia kamiennych fundamentów
średniowiecznej budowli, monet, szkieletów ludzkich i naczyń glinianych. Dzięki zachowanym dokumentom wiadomo, że w
tym miejscu znajdowała się kaplica o pątniczej funkcji.
W trakcie kolejnych wykopalisk w 1962 roku na północno-wschodnim stoku odkryto
dobrze zachowane grodzisko wczesnośredniowieczne. Wewnątrz osady znajdowały się ślady ogromnych palenisk, które mogą
świadczyć, że stale w nich podtrzymywano ogień. Prawdopodobnie w ten sposób
oddawano kult słowiańskiemu bóstwu – Swarożycowi. Unoszący się dym musiał być
dobrze widoczny zarówno z morza jak i bagien na równinach.
Nazwa Rowokołu prawdopodobnie ma pochodzenie
skandynawskie i oznacza piaszczyste wzniesienie. Nagie i nieporośnięte lasem wzgórze
w XVI – XVII wieku określane było jako „Biała Góra”.
W 1984 roku Rowokół objęto ochroną rezerwatową jako
cel ochrony podając „zachowanie
zalesionego wzgórza … w równinnym krajobrazie Pobrzeża Słowińskiego, … oraz
pozostałości słowiańskich grodzisk i miejsc kultowych”. W 2004 roku Rowokół
włączono w granice Parku.
Na szczycie wzgórza
znajduje się wieża widokowa, z której roztacza się wspaniała panorama Słowińskiego Parku Narodowego.
