Bezkręgowce to grupa zwierząt wielokomórkowych nie posiadających szkieletu wewnętrznego w postaci kręgosłupa i czaszki. Mianem tym tradycyjnie określano wszystkie zwierzęta stojące na niższym szczeblu ewolucyjnym niż kręgowce, a więc m.in.: mięczaki, skorupiaki, owady i pajęczaki.

Zima jest okresem niezwykle trudnym dla zmiennocieplnych bezkręgowców. Ponieważ temperatura ich ciała zależna jest od temperatury otoczenia, nie są one w stanie bez specjalnych przygotowań przeżyć niskich temperatur. Na szczęście, wiele gatunków na drodze ewolucji wykształciło różne przystosowania ułatwiające im przetrwanie.

Motyl rusałka pawik siedzący na fioletowym kwiatostanie czarcikęsu łąkowego na rozmytym, żółtym tle.
Rusałka pawik (K. Lipkowski)

Pewnym zaskoczeniem dla niektórych może okazać się fakt, że część motyli w tym np. latolistki cytrynki czy rusałki pawiki mogą przetrwać zimę w postaci dorosłej. Przechodzą one w pewną odmianę snu zimowego nazwaną diapauzą. Pod wpływem hormonów produkowanych z powodu skracającego się dnia ciało owadów wyhamowuje procesy metaboliczne, a w hemolimfie pojawia się glicerol, który zapobiega zamarzaniu. Dorosłe motyle zimują ukryte w szczelinach pni, pod płatami odchodzącej kory, pomiędzy opadłymi liśćmi, ale także w szczelinach murów, nieogrzewanych piwnicach czy strychach. Dobrze zbudowane domki dla owadów również mogą być miejscem ich przezimowania. Motyla znalezionego zimą w domu nie należy nigdzie przenosić ani niepokoić. Wiosną w pomieszczeniu, w którym on zimował można pozostawić otwarte okno aby spokojnie wyleciał na zewnątrz.

Dorosły motyl ze złożonymi skrzydełkami, zimujący w budynku gospodarczym.
Dorosły motyl zimujący w budynku gospodarczym (E. Pietkun)

Motyle mogą również spędzić zimę w postaci jaja, gąsienicy lub poczwarki. Wiele gatunków tych owadów np. barczatka sosnówka – jeden z poważniejszych szkodników upraw leśnych, zimuje w postaci gąsienicy zagrzebanej w ściółce. Niektóre gatunki motyli wręcz potrzebują czasowego przejścia stanu diapauzy aby prawidłowo dokończyć swój rozwój.

Print Friendly, PDF & Email