Przyjrzyjmy się niektórym powiedzonkom i przysłowiom związanym z ptakami:
Każdy dudek ma swój czubek – czyli każdy ma jakąś osobliwą cechę, która go wyróżnia. A jak to jest z dudkami? Rzeczywiście jest to bardzo charakterystyczny ptak, który w momencie lądowania na ziemi rozkłada swój czub na głowie jak wachlarz. Również na każde najmniejsze emocje reaguje rozkładając lub składając swój kolorowy czubek.
Wystrychnąć kogoś na dudka – oszukać kogoś, wykiwać. Właśnie ten ptak w razie zaskoczenia przez drapieżnika przywiera do ziemi, szeroko rozkładając skrzydła i ogon, kręcąc głową z nastroszonym czubem. Jak się okazuje, jest to bardzo skuteczny fortel, odstraszający napastnika. Ornitolodzy w wypluwkach ptaków drapieżnych sporadycznie znajdowali pióra dudka.
Wybiera się jak sójka za może i wybrać się nie może – co znaczy nie spieszyć się, ociągać. Większość z nas zapewne zna bajkę Jana Brzechwy o sójce, która jesienią miała odlecieć do ciepłych krajów, ale cały czas jakieś sprawy nie pozwalały jej na to i ostatecznie wiosna zastała ją na miejscu. Otóż rzeczywiście, ptaki te można spotkać w naszych lasach przez cały rok, choć jesienią i wiosną widać wśród nich wyraźne ożywienie.Wydaje się, że spędzają one swoje życie w jednym miejscu, ale to tylko pozory. Okazuje się, że sójki są ptakami wędrownymi. Te osobniki, które gniazdują na naszych terenach, późną jesienią zwykle odlatują nieco dalej na zachód i południe Europy, natomiast na ich miejsce przylatują ptaki ze wschodu i północy kontynentu. A zatem, pomimo tego, że przez cały rok obserwujemy sójki w naszym otoczeniu, to najprawdopodobniej nie są to te same osobniki.
Spływa po nim jak woda po kaczce – w ten sposób mówi się o osobie, która się niczym nie przejmuje. Kaczki są ptakami związanymi z wodą. Przemoczone pióra nie są dobrą izolacją, dlatego kaczki posiadają gruczoł kuprowy, położony pod nasadą ogona. Wydzieliną z gruczołu ptak natłuszcza przy pomocy dzioba pióra. Natłuszczone z zewnątrz, ściśle przylegające do siebie, tworzą coś w rodzaju poduszki wypełnionej od środka ogrzanym przez ciało powietrzem, oraz warstwą miękkich piór puchowych. Takie warstwy doskonale izolują skórę ptaka od wody, dlatego nie czują one jej niskiej temperatury.
Zły to ptak co własne gniazdo kala – nie powinno się źle mówić o rodzinie, domu, szkole albo występować przeciwko środowisku z którego się pochodzi. Czy ptaki sprzątają swoje gniazda? Kał piskląt owinięty jest „specjalnym śluzem”. Dzięki temu rodzice mogą łatwo wziąć go w dziób i wyrzucić poza gniazdo. Po pierwsze, pozostawione w gnieździe odchody smrodem zwabiały by drapieżniki. Po drugie, polepione kałem piórka nie spełniałyby ochronnej roli.
Każda pliszka swój ogonek chwali – chwalić się i przypisywać sobie zasługi. Pliszka to niewielki, pospolity ptaszek, który ciągle porusza swoim długim ogonkiem. Żywi się drobnymi bezkręgowcami, ale owady, które siedzą nieruchomo trudno zauważyć. Dlatego też pliszka rusza cały czas ogonkiem, aby je spłoszyć i łatwiej upolować.
Niestety w dobie powszechnego internetu, telewizji i portali społecznościowych młodzi ludzie nie znają przysłów i powiedzonek, które nasi przodkowie tworzyli podpatrując przyrodę.
